Gedeelde ervaringen in de online vragenlijst

77 mensen deelden in de online Money Matters-vragenlijst 85 ervaringen met geldzaken. Hieruit komen een aantal thema’s naar voren. 

• Overzicht en inzicht: Ongeveer de helft van de respondenten geeft aan behoefte te hebben aan overzicht en inzicht in hun geldzaken. Een derde daarvan heeft het gevoel geen controle te hebben over hun geldzaken. De anderen houden hun inkomsten en uitgaven juist exact bij. 
•  Zuinigheid/moeilijk geld kunnen uitgeven: Mensen die aangeven zuinig te zijn, doen dit vaak al van kinds af aan. Sommigen ervaren er vooral positieve kanten van. Anderen voelen zich er ook door beperkt, omdat ze zichzelf allerlei dingen ontzeggen die ze eigenlijk zouden willen. Ook zijn sommige mensen verdrietig dat ze geldzorgen ervaren, ondanks het feit dat ze meer dan voldoende spaargeld hebben.
• Onvoldoende inkomen: Een deel van de respondenten ervaart moeilijkheden met geldzaken omdat hun inkomen erg laag is. Zij zien daarin een samenhang met hun autisme, bijvoorbeeld omdat zij geen passend werk kunnen vinden.
• Regels en scripts: Een aantal respondenten beschrijft hoe hun omgang met geld samenhangt met regels of scripts. Zo hanteren sommigen strikte bedragen voor uitgaven aan boodschappen of een maaltijd. Dit ervaren zij vaak als ingewikkeld en belemmerend, maar ze kunnen het niet loslaten. Anderen missen juist een script   voor bijvoorbeeld het bepalen van een bedrag voor een cadeau.
• Rekenen en berekenend: Diverse mensen geven aan dat ze altijd aan het rekenen zijn. Als kind telden ze wekelijks hun spaargeld. Een deel kent exact de prijzen van producten die ze regelmatig kopen. Sommigen rekenen steeds door hoeveel ze extra verdienen als ze een uurtje langer werken. Anderen kopen spullen met de gedachte om deze later – eventueel met winst - weer te kunnen verkopen.
• Verleidingen niet kunnen weerstaan: Veel respondenten noemen kostbare interesses: Lego, Pokemon, fantasiefiguren, gamen, apparatuur of kleding. Vaak gaat hier te veel geld naartoe. Mensen geven aan dat ze iets moeten hebben; ze ervaren geen rust totdat ze de aankoop hebben gedaan. Daarbij ervaren ze gevoelig te zijn voor online verkooptrucs zoals in games of trucs van verkopers op straat of in winkels.
• Verslavende middelen: Diverse respondenten zijn in financiële moeilijkheden gekomen door verslavingen aan alcohol, drugs en/of sigaretten. Zij beschrijven de verslaving als een manier om hun overprikkeling te dempen. De respondenten die dit deelden, zijn na hun (late) autismediagnose in staat geweest hun verslaving te doorbreken en hun financiële problemen op te lossen. Bij een respondent hing bovenmatig geld uitgeven in de avonduren samen met medicijngebruik.
• Stress/paniek: Veel mensen ervaren stress over hun geldzaken; ze zijn er erg veel mee bezig. Dit komt zowel voor bij mensen die – naar eigen zeggen – meer dan genoeg geld hebben als bij mensen die geld tekort komen. Sommige mensen raken in paniek van brieven en rekeningen, van financiële keuzes maken of van een situatie in de buitenwereld. Ook incidentele en onverwachte kosten leiden tot stress.
• Geen gevoel hebben bij geld: Een aantal mensen geeft totaal niets om geld, kan er zich geen goed beeld bij vormen, heeft geen gevoel bij de waarde of functie van geld, of vindt heel bewust dat geld een fictief construct is. Naasten (zoals ouders en begeleiders) maken zich hier vaak zorgen om.
• Trots en schaamte: Mensen die hun geldzaken op orde hebben zijn daar trots op. Velen hebben hun eigen spreadsheet gemaakt om nauwkeurig inzicht te hebben in hun geldzaken. Ook de mensen die financiële problemen uit het verleden hebben opgelost, zijn trots. Er zijn ook veel mensen die schaamte voelen over de manier waarop zij met hun geld omgaan. Ze schamen zich omdat ze hun financiën niet in de hand hebben, omdat ze bepaalde ‘maniertjes’ of regels hebben of omdat ze dingen niet snappen. 
• Hulp/ondersteuning: Een deel van de mensen doet hun geldzaken samen met bijvoorbeeld ouders, een partner of een begeleider en vindt dit prettig. Anderen zouden het fijn vinden als iemand van tijd tot tijd mee zou kijken, maar hebben hiervoor nu niemand. Sommigen willen absoluut niet geholpen worden, ook al vinden ze soms dat het wel verstandig zou zijn. Verschillende mensen geven aan dat het fijn was geweest als er eerder in hun leven open over geldzaken zou zijn gesproken. Zij zijn ook benieuwd hoe anderen met geldkwesties omgaan.

Quotes uit de expertinterviews
Maatschappelijk werker, instelling voor Beschermd Wonen: 
“De meeste van onze bewoners missen overzicht en inzicht in hun geldzaken. En zijn star in denken over hun geldzaken. Een bewoner heeft binnen zijn bankrekening wel 10 verschillende spaarpotjes: voor kleding, schoenen, drogisterijproducten et cetera. Het geld dat daarin gereserveerd is, is er voor zijn gevoel niet meer. Nu heeft hij € 2000 in zijn spaarpot voor schoenen. Dat gaat hij nooit aan schoenen uitgeven maar toch is dat geld ‘weg’ in zijn beleving.” 
 
Begeleider studenten met autisme: 
“Met name slimme jongeren met autisme hebben veel schaamte rondom geldzaken. Zij hebben geleerd om hun problemen te maskeren. Ze zijn vaak onzeker of ze hun geldzaken goed geregeld hebben, aanvragen juist hebben ingevuld of dingen vergeten zijn. In die twijfel kunnen ze vastlopen waardoor ze dan juist géén actie ondernemen.” 
 
Begeleider, coach van ouders en kinderen: 
“Het is vaak een zoektocht om te bepalen op welk moment het verstandig is om een kind ‘los te laten’ en zelfstandig verantwoordelijk te laten zijn voor bijvoorbeeld geldzaken. Zowel ouders als kinderen worstelen daarmee. Het zou helpend zijn als we accepteren dat niet alle mensen op 18-jarige leeftijd klaar zijn voor financiële planning en organisatie, en veel jongeren met autisme zeker niet. Het zou normaal moeten zijn als er de mogelijkheid is dat er tot je dertigste iemand blijft meekijken.”