Verborgen intelligentie

Kinderen en jongeren met autisme die niet of nauwelijks spreken, worden vaak gezien als verstandelijk beperkt door een lage score op de IQ-test. Deze standaardtest geeft niet altijd een goed beeld van wat het kind begrijpt. Met de pilot Verborgen Intelligentie kreeg een aantal van de kinderen en jongeren uit deze doelgroep een levensloopbegeleider.

In de pilot, gefinancierd door ZonMw, onderzochten we of levensloopbegeleiding hulp kon bieden in het leven van deze kinderen en jongeren met autisme die niet spreken. Ook keken we op welke manier we het beste kunnen aansluiten bij deze, vaak vergeten, groep.

Wij denken dat dit een beetje een vergeten groep is. Deze groep kan zich het lastigst uiten, omdat ze niet of nauwelijks spreken en gezien worden als verstandelijk beperkt. We willen de stem van deze doelgroep hoorbaar maken.

- Willeke van den Hoek, programmaleider Vanuit autisme bekeken. 

 

Verschil maken

Het is vaak lastig om de juiste, passende hulp te vinden. Zo zijn er nog weinig voorzieningen ingericht voor deze doelgroep. Hierdoor wordt ontwikkeling vaak weinig gestimuleerd en nemen ouders zelf de zorg en/of het onderwijs op zich. De druk op deze gezinnen bleek enorm. Een levensloopbegeleider kon verschil maken door de ouders te helpen bij het regelen van de juiste ondersteuning. Ook bemiddelde de begeleider bij conflicten tussen geldverstrekkers, zorg en onderwijsaanbieders.

Net als in de pilot Levensloopbegeleiding, staat de klik tussen de begeleider en de deelnemer centraal. Ook is er een goede band met de ouders. Samen kijken ze per individueel kind naar de behoefte aan hulp, contact en eventuele ontwikkelmogelijkheden. De levensloopbegeleiders kregen regelmatig trainingen en intervisies van professionals als Martine Delfos, Anneke Groot, Maartje Radstaake, StiBCO en stichting Milo.

kind met blokken

 

Aansluiten

In 2019 liet onderzoek van OpaZ zien dat 60% van de ondervraagde ouders en professionals soms twijfelt over de diagnose verstandelijke beperking bij deze doelgroep. Terwijl deze diagnose grote gevolgen heeft voor het kind, bijvoorbeeld voor de toegang tot zorg en onderwijs. In Verborgen intelligentie onderzochten we dan ook hoe we (beter) kunnen aansluiten op de ontwikkelbehoefte van kinderen met autisme die niet praten.

De meest veilige aanname die we kunnen maken, is dat iemand meer te vertellen heeft dan nu lukt. Het is aan de maatschappij om te zorgen dat beperkingen niet leiden tot belemmeringen in participatie.

- Maartje Radstaake, orthopedagoog Radboud Universiteit

In de levensloopbegeleiding stimuleren we de ouders en betrokken professionals om anders te kijken naar de ontwikkeling en communicatie met deze kinderen. En om daar de juiste hulpmiddelen bij te vinden. Op deze manier ondersteunen zij de ouders in het geloof dat hun kind meer kan, dan wat de omgeving denkt. Het kind krijgt ruimte om zich op een geheel eigen manier te ontwikkelen.

Podcast en talkshow

In de podcast Verborgen intelligentie gaat host Dieuwertje Bleijenberg in gesprek met experts en betrokkenen van het project. Dieuwertje weet bovendien vanuit haar eigen ervaring en als Autisme Ambassadeur waar mensen met autisme tegenaan kunnen lopen in de maatschappij. De gasten geven bij elke aflevering interessante lees- en kijktips voor wie zich verder in de materie wil verdiepen.

We hoeven niet alles te begrijpen, als we maar begrijpen dat we het niet begrijpen. Want dan gaan we respectvoller met de ander om.

- Martine Delfos, biopsycholoog

In de op 21 december 2022 live uitgezonden LunchTalkshow blikken we terug op het project met ouders, levensloopbegeleiders en professionals. Hoe ervaren de ouders hun weg tot nu toe? Hoe maak je contact met iemand die niet spreekt? Hoe leer je de mens te zien achter 'het probleem' en aan te sluiten op hun wensen voor ontwikkeling? Kijk de talkshow terug en laat je inspireren!

Verdieping

We zien graag meer aandacht voor deze doelgroep en de ontwikkelmogelijkheden. Meer informatie hebben we verzameld op onze inspiratiepagina. 

Lees ook de nieuwsberichten en ervaringsverhalen over dit project:

Inspiratiepagina Verborgen Intelligentie

Kind speelt met blokken
Kinderen en jongeren met autisme die niet of nauwelijks spreken worden vaak gezien als verstandelijk beperkt door een lage score op de IQ-test. Het onderzoek van OpaZ toont aan dat 60% van de ondervraagde ouders en professionals soms twijfelt over de diagnose verstandelijke beperking bij deze doelgroep. In onze pilot Verborgen intelligentie onderzochten we hoe we (beter) kunnen aansluiten op de ontwikkelbehoefte van kinderen met autisme die niet praten. Op deze pagina verzamelen we inspirerende voorbeelden uit het project.

"Als je het aanbod niet kent, mis je ontwikkelingskansen"

22-03-2022
Lego

Vanessa's jongste dochter Valerie (7) heeft autisme en praat niet. Valerie is een van de kinderen die meedoen aan het project Verborgen intelligentie. In dit project brengt Vanuit autisme bekeken (VAB) deze specifieke doelgroep – kinderen met autisme die niet of nauwelijks praten – in beeld, en onderzoeken we hoe we met levensloopbegeleiding beweging kunnen brengen in het leven van deze kinderen.

Project Verborgen intelligentie: “We zijn bereid onze nek uit te steken voor deze doelgroep”

27-01-2022
Marjan met haar deelneemster

Sommige kinderen met autisme spreken niet of nauwelijks. Wat hebben zij nodig om zich op hun eigen manier te kunnen ontwikkelen? Wat kan levensloopbegeleiding voor deze doelgroep betekenen? Het zijn vragen die we onderzoeken in het project Verborgen intelligentie. In deze pilot bieden we vanuit Vanuit autisme bekeken (VAB) een jaar lang levensloopbegeleiding aan vijf kinderen en jongeren uit deze doelgroep. Daarbij zetten we de behoefte van het kind en zijn of haar directe omgeving centraal.  

“Dat deze kinderen niet praten, betekent niet dat ze niet denken”

24-11-2021
Levensloopbegeleiders in gesprek

Op donderdag 11 november kwamen de levensloopbegeleiders uit het project Verborgen intelligentie voor het eerst bij elkaar voor een training. Ingrid Claassen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) vertelde de levensloopbegeleiders meer over de doelgroep van dit project: kinderen en jongeren met autisme die niet, nauwelijks, of ‘niet functioneel’ praten en als verstandelijk beperkt worden gezien

Project 'Verborgen intelligentie' van start

21-09-2021
Kind legt plastic cijfers op tafel

Dit najaar start Vanuit autisme bekeken met het project ‘Verborgen intelligentie’. Dankzij een subsidie van ZonMw kunnen we een jaar lang levensloopbegeleiding bieden aan vijf kinderen die naast autisme ook de diagnose verstandelijke beperking hebben.  Mogelijk klopt deze dubbele diagnose niet altijd. Bijvoorbeeld doordat deze kinderen door non-verbaal autisme laag scoren op een IQ-test, maar eigenlijk bovengemiddeld intelligent zijn. Ria Sijbersma, procesbegeleider binnen dit project: “Het komende jaar willen we onderzoeken wat Levensloopbegeleiding VAB voor deze kinderen kan betekenen.”