Luisteren naar leerlingen met autisme

Door meer maatwerk in het reguliere onderwijs kan uitval, overprikkeling, thuiszitten en overspannenheid voorkomen worden. Om dat maatwerk vast te stellen, moeten we in de gesprekken soms onalledaagse vragen stellen. Wat hebben we nu eigenlijk nodig van de ander? Begrijpen we elkaar eigenlijk wel? Kan de school ook de grenzen aan maatwerk stellen? Hoe kunnen we een leerling met autisme uitdagen om zelf uit te leggen wat er een beetje anders werkt in zijn brein?  

Aandacht voor minder alledaagse onderwerpen

Martin Schravesande is projectleider en namens VAB aanwezig bij alle gesprekken. Hij bewaakt dat er ruimte is voor de leerling om te vertellen of vragen te stellen én dat er echt geluisterd wordt. De eerste gesprekken zijn gevoerd in de winter met de leerlingen en hun mentoren samen. De tweede ronde zal begin maart plaatsvinden. De gesprekken hebben een informeel karakter, zodat er makkelijker over onderwerpen kan worden gesproken waar normaal minder aandacht voor is. Een gesprek duurt zo lang als het prettig is voor de leerling.

Woordenstroom beheersen

In het gesprek met zijn mentor kost het Simon (13) weinig moeite om te vertellen hoe zijn brein werkt. Zo vertelt hij dat hij het lastig vindt om de woordenstroom en alle vragen in zijn wakkere brein te beheersen. “Kijk, ik zuig kennis op als een soort spons! Maar in mijn hoofd zit op een gegeven moment heel veel en ik kan dat pas onthouden als ik aan iemand anders vertel wat ik weet. Anders loop ik vast!” Sherill, de mentor van Simon, luistert geboeid. Door er met Simon zo over te praten wordt haar duidelijk dat geen enkele leerling met autisme hetzelfde is.  

Deuk in vertrouwen

Dat blijkt ook uit het gesprek op een andere school, tussen Ayla (12) en haar mentor Derick. Ayla durft niet altijd contact te maken met haar medeleerlingen. Martin en Derick moeten wel even zoeken voor Ayla zich vrij voelt om daarover te praten. Dan vertelt ze dat haar vertrouwen in scholen en andere kinderen in het verleden nogal een deuk heeft gekregen. Ze geeft aan dat het herstel van dat vertrouwen bij haar veel tijd nodig heeft. Mentor Derick weet nu hoe belangrijk het is om Ayla tijd te gunnen, voordat zij zich echt op haar gemak voelt op school. En ook hoe belangrijk geduld is in zo'n gesprek.  

Rapport voor meer maatwerk op scholen

In minimaal drie gesprekken zoeken de mentoren en leerlingen naar begrip en ruimte voor elkaar en proberen we tot maatwerk te komen in het contact. Na de zomer schrijft projectleider Martin Schravesande een rapport over de opgedane ervaringen. Hierin staan tips voor scholen om tot maatwerk in contact met leerlingen met autisme te komen. VAB maakt dit voor het hele onderwijs beschikbaar. Zo kunnen meer leerlingen met autisme passend onderwijs krijgen op reguliere scholen.  

Om privacyredenen zijn de namen in het artikel niet de echte namen van de leerlingen en mentoren.