Veilige bedrijfscultuur, ook voor mensen met autisme

De bedrijfscultuur is bijvoorbeeld het taalgebruik, de manier van leidinggeven, de geschreven en ongeschreven regels en de waarden in een bedrijf. Het herkennen van de bedrijfscultuur kan helpen om te begrijpen hoe een bedrijf functioneert en hoe veilig de cultuur is voor openheid over autisme.  

In een veilige cultuur zijn individuele kwetsbaarheden bespreekbaar en is het mogelijk om samen praktische oplossingen te vinden. Er zijn enkele punten die duiden op een veilige cultuur. Dat zijn zowel controleerbare, ‘harde’ feiten als meer gevoelsmatige punten.

Hoe meer van deze punten je herkent in je bedrijf, hoe groter de kans dat er een veilige cultuur is.  

Beleid

  • Diversiteit krijgt aandacht in de organisatie.
  • Er is een diversiteitsbeleid in het bedrijf (je kunt dit navragen bij de afdeling personeelszaken).
  • Je bedrijf vermeldt in vacatures dat mensen met een beperking welkom zijn om te solliciteren. 

Openheid

  • Mensen met een onzichtbare beperking zijn daar open over op het werk.
  • Er werken leidinggevenden of managers met een beperking in het bedrijf.
  • Werknemers spreken openlijk over hun kwetsbaarheden.

Mogelijkheid tot aanpassingen

  • Functies worden zo nodig aangepast aan een individuele werknemer.
  • Leidinggevenden vragen wat je nodig hebt om goed te functioneren, bijvoorbeeld in functioneringsgesprekken.
  • Je kunt bijvoorbeeld aangepaste werktijden of een aangepast werktempo afspreken.
  • Training en scholing-op-maat is mogelijk, passend bij je eigen behoeften en ontwikkeling.
  • Het bedrijf accepteert het als een werknemer geen carrière wil maken, maar wel een goede bijdrage levert aan het bedrijf.

Ieder bedrijf is weer anders, maar er zijn wel enkele typen bedrijfsculturen te herkennen. Het type geeft vaak een indicatie over de mate waarin kwetsbaarheid geaccepteerd wordt.

Vier bedrijfsculturen en bijbehorende openheid

Hieronder staat bij vier soorten bedrijfsculturen of zij doorgaans open staan voor kwetsbare werknemers of werknemers die aanpassingen nodig hebben. De indeling in culturen biedt een handvat om naar je eigen bedrijf of organisatie te kijken. Het zijn uiteraard globale beschrijvingen die niet precies zullen kloppen met je eigen werksituatie.

Een hiërarchische cultuur

In een hiërarchische cultuur zijn stabiliteit, voorspelbaarheid en efficiëntie belangrijk. Regels en procedures staan centraal en worden strak opgevolgd. De werknemers in deze organisaties staan vaak niet zo open voor veranderingen. Collega’s kunnen moeite hebben met medewerkers voor wie uitzonderingen worden gemaakt. Er heersen vaak strakke afspraken over ‘hoe het hoort’. In deze bedrijfscultuur worden werknemers met een arbeidsbeperking vaak alleen geaccepteerd als van bovenaf wordt bepaald dat diversiteit van belang is.

Een marktcultuur

Een marktcultuur is competitief en gericht op resultaten. Productiviteit en besluitvaardigheid worden gewaardeerd. In deze cultuur zullen collega’s er moeite mee hebben als een arbeidsbeperking het teamresultaat negatief beïnvloedt. Als er aandacht is voor diversiteit in een team en iedereen de ruimte krijgt om te doen waar hij goed in is, kan openheid over autisme positief uitpakken. Als teams gericht zijn op ‘allround’ werknemers, kan openheid over autisme onverstandig zijn.

Een familiecultuur

In een familiecultuur zijn loyaliteit, traditie en klantvriendelijkheid van belang. Er is vaak veel zorg voor de medewerkers. In een familiecultuur zijn werknemers met een arbeidsbeperking vaak welkom, en zullen collega’s aanpassingen of speciale maatregelen meestal vanzelfsprekend vinden of zonder problemen accepteren. Een familiecultuur is vaak veilig genoeg om open te zijn over autisme.

Een creatieve, innovatieve cultuur

In deze cultuur zijn dynamiek, ondernemerszin en creativiteit van belang. Het bedrijf is gericht op innovatie, aanpassing en groei’. In deze cultuur maken collega’s zich meestal niet druk over een eventuele arbeidsbeperking. Iedereen die een goede bijdrage kan leveren, is welkom. Ook deze cultuur kan veilig genoeg zijn om over je autisme te vertellen.