Vera Helleman: een eigen visie op autisme

Woensdag 4 maart was de eerste themabijeenkomst voor levensloopbegeleiders van de pilot Levensloopbegeleiding, georganiseerd door Vanuit autisme bekeken, met als doel het delen van kennis en inspiratie. Tijdens deze eerste themabijeenkomst deelde ervaringsdeskundige Vera Helleman haar visie op autisme.

Vera ontdekte haar autisme rond haar veertigste en ontwikkelde haar visie op autisme via onderzoek en haar eigen ervaring. Volgens Vera is autisme geen stoornis, maar een andersoortige menselijke constructie met een hoopgevende potentie. “Autisme is een constructie, geen ziekte. Autisme is oke. Dat is belangrijk. Zie ons dus alsjeblieft niet als zielig, zwak of kwetsbaar." 

Als klein meisje

Vera begint haar verhaal met een herinnering die zij heeft als klein meisje. “Als kind al nam ik de wereld voelend waar. Ik kan me het moment nog zo herinneren, dat ik naar buiten liep met mijn moeder. Ik scande haar. Ze was oke. We kwamen de buurvrouw tegen. Ook oke. Ze praatten  met elkaar en het voelde goed. Toen veranderde het gesprek, en  ging het over depressieve onderwerpen. Ineens veranderde hun ‘energie’  van balans naar disbalans. Ik stond naar mijn moeder en de buurvrouw te kijken en ik snapte het niet: Waarom doen ze wat ze doen? Waarom zeggen ze wat ze zeggen, terwijl dit niet klopt met hoe ze voelen?” Vera raakte gefascineerd door menselijke mechanismen. Inmiddels doet ze onderzoek naar dit fenomeen en is ze schrijver, spreker en innovator.

Nieuwsgierig naar wie Vera is en wat zij doet? Neem dan een kijkje op haar website:   https://www.verahelleman.nl/home/

Het voelen, het zijn en het denken worden volgens Vera anders ervaren door mensen met autisme. En dat is belangrijk om te weten: “Wanneer de diagnose autisme gesteld wordt, is er volgens de maatschappij iets mis met jou. Als ze je zo benaderen, dan voelt dat ook zo.” De missie van Vera is om een andere kijk op autisme over te brengen.

Drie pijlers

De visie van Vera kent drie pijlers. De eerste pijler is hypersensitiviteit. Hoogsensitief zijn is kenmerkend voor mensen met autisme. Dit betekent niet alleen de fijngevoeligheid van de zintuigen,  maar ook copinggedrag dat nodig is bij overprikkeling. Denk aan stimming, zichzelf afsluiten van de omgeving of woedeaanvallen. Pijler twee gaat over het ontbreken van een ik-referentiekader. Het ontbreken van dit ik-referentiepunt is de oorzaak van de beperking in het voorstellingsvermogen en inlevingsvermogen dat autisme kent. Dit zorgt voor eerlijkheid, puurheid en leven in het nu, maar ook voor moeite met grenzen bepalen en de toekomst verbeelden. De derde pijler behandelt natuurwetmatig denken. Hier gaat het om de logica waar vanuit mensen met autisme de wereld aftasten. Natuurwetten zijn bijvoorbeeld de wet van bestaan, van onderlinge verbinding, van beweging en de wet van aantrekking. Natuurwetmatig denken versterkt kenmerken als focus en het ontstaan van specifieke interesses, maar kan ook leiden tot obsessies en rigide denken. En het niet begrijpen van sociale regels. “Dit zijn geen kenmerken of eigenschappen van autisme,” legt Vera uit.. “Het is slechts het ‘gevolg’ van de disbalans en overprikkeling die iemand met autisme ervaart door te moeten leven in een wereld die ingericht is op contradictionele sociale regels ipv op logische natuurwetten”.

Heel inspirerend

Levensloopbegeleider Ellen Diemers vond de middag heel inspirerend. Ze reisde 4 maart van Groningen naar Utrecht om de bijeenkomst bij te kunnen wonen. “Ik vind het fijn om allerlei invalshoeken te horen, zodat ik mijn eigen visie op autisme kan ontwikkelen. Ik heb al veel gelezen en gehoord over het onderwerp en ik merk dat er een omslag aan het komen is in hoe wij als maatschappij naar autisme kijken. Vera heeft hier een hele mooie visie op, waardoor autisme wat normaliseert. Het geeft mij meer vertrouwen om aan de slag te gaan met mijn deelnemers, zowel binnen als buiten de pilot. Om via hun  kracht op zoek te gaan naar een eigen manier om van A naar B te komen. Je kunt niet iedereen beoordelen namens een standaard. Dan vraag je een vis om in een boom te klimmen.”

Acceptatie

Levensloopbegeleider Bart Meijer kwam al eerder via Vanuit autisme bekeken met Vera Helleman in aanraking. Hij raakte geïnspireerd door de puurheid van Vera, haar congruentie en glimlach. Samen met zijn deelnemer uit de pilot volgt hij een online module via de website van Vera. “Via filmpjes geeft Vera in haar online module instructies. Ik was heel benieuwd om haar in het echt te zien. Vera is zo in het moment. Tijdens de bijeenkomst moest ze zichzelf soms even herpakken. Dat moment neemt ze dan ook, zonder schaamte of schuld. Dat is zo waardig. Het was prachtig om daar bij te mogen zijn. Ik ben gegrepen door haar zienswijze en het lijkt dat mensen anders naar autisme gaan kijken. Met meer aandacht voor de persoon en dat is best ingewikkeld in deze maatschappij. Bij mijn deelnemer zie ik een stukje acceptatie groeien. Hij beseft dat hij niet de enige is die het ‘anders’ doet en dat zijn manier niet verkeerd is. Ik ben benieuwd waar dit naartoe gaat.”

Vanuit autisme bekeken organiseert de themabijeenkomsten in aanvulling op de trainingen van de regionale groepen die deelnemen aan de pilot Levensloopbegeleiding. De bijeenkomsten zijn bedoeld voor levensloopbegeleiders, deelnemers en hun naasten. Het doel van deze themabijeenkomsten is enerzijds de levensloopbegeleiders extra kennis en inspiratie te bieden over specifieke domeinen of doelgroepen, die misschien niet voor iedereen relevant zijn. Anderzijds bieden de themabijeenkomsten levensloopbegeleiders, deelnemers en naasten de gelegenheid elkaar te ontmoeten en ervaringen te delen.